Giấc mơ xe điện Trung Hoa - Chạy đua tìm “dầu trắng” (Phần 3)

Cảng công nghiệp Kwinana ở bờ biển phía Tây nước Úc là một chấm bé tí trên bản đồ năng lượng thế giới. Từ năm 1955 nơi đây là các nhà máy lọc dầu của hãng BP (British Petrolium), lúc đó còn có tên là công ty dầu khí Anglo-Persian, đã từng cung cấp 70% nhiên liệu cho vùng Tây Úc. Nhưng giờ thì nhà máy lọc dầu đã đóng cửa tháng 3/2021. Những thùng lớn đã từng chứa dầu in dấu trên nền trời, dần dần biến thành đồng nát trong bầu không khí mặn chát.

Nhưng dưới lớp đất đỏ, không chỉ có dầu. Úc có 50% trữ lượng lithium của thế giới. Máy móc lại gầm rú. Nhưng bây giờ chúng là một phần trong cuộc đua bảo đảm nguồn năng lượng sạch – cuộc đua đang bị TQ áp đảo.

Trong 30 năm qua, lithium trở thành một nguồn lực quí giá. Nó là thành phần không thể thiếu được của pin, trong điện thoại hay laptop mà bạn đang dùng để đọc bài báo này, và cho các xe điện, chẳng bao lâu nữa sẽ đầy trên đường. Nhưng cho đến gần đây, lithium đào được từ các mỏ của Úc vẫn phải xử lý ở chỗ khác. Trong lĩnh vực xử lý lithium, TQ có vị trí đặc biệt. Quốc gia này ngấu nghiến 40% của 93000 tấn lithium thô được khai thác trong năm 2021. Hàng ngàn nhà máy khổng lồ trên khắp đất nước, đang hàng ngày vắt ra hàng triệu bộ pin cho xe điện, phục vụ cả thị trường trong nước, và các hãng ngoại quốc như BMW, Volswagen và Tesla.

TQ hiện đang chiếm 80% thị phần pin thế giới. 6 trong 10 nhà sản xuất lớn nhất nằm ở TQ, trong đó riêng CATL đã chiếm hơn 30% thị phần. Sự áp đảo này còn thể hiện trong suốt chuỗi cung ứng. Các công ty TQ đã ký những hợp đồng ưu đã với các đất nước giàu lithium và lợi dụng số tiền lớn mà nhà nước đầu tư vào những bước phức tạp nằm giữa khai thác và sản xuất. Điều này đang làm thế giới lo lắng. Mỹ và EU đang chạy đua để “cai sữa” từ TQ, trước khi quá muộn

Một chiếc ô-tô điện cần khoảng từ 30-60kg lithium. Ước tính đến năm 2034, chỉ riêng Mỹ đã cần khoảng 500,000 tấn lithium thô hàng năm cho EV. Các chuyên gia lo lắng có thể sẽ xảy ra khủng hoảng như dầu khí từ cuộc chiến ở Ukraina, do các lý do địa chính trị mà TQ cắt đứt nguồn cung cấp pin cho xe điện. Andrew Baron, giáo sư năng lượng và môi trường đại học Swansea nhận định: “phương Tây cần phải gấp rút nâng cao năng lực sản xuất pin.”

Và có vẻ như họ đang cố gắng, dù hơi chậm. Nếu theo đúng kế hoạch, đến năm 2025, Mỹ sẽ có thêm 13 siêu nhà máy, cùng với 35 nhà máy nữa ở châu Âu cho đến 2035. (Đây vẫn là giả thiết, vì khá nhiều dự án bị chậm trễ vì các vấn đề hậu cần, phản đối của dân chúng, như nhà máy của Tesla gần Berlin.)

Đọc tiếp: https://epcb.vn/blogs/news/giac-mo-xe-dien-trung-hoa-chay-dua-tim-dau-trang